Hand- en kruisboogverenigingen

Hand- en kruisboogverenigingen

Leden van de handboogvereniging Amicitia in 1930. Fotograaf onbekend, collectie Regionaal Archief Tilburg.

Vanaf het eerste kwart van de negentiende eeuw werden er in Tilburg talrijke hand- en kruisboogverenigingen opgericht. Meestal waren ze een verlengstuk van een café of sociëteit en vrijwel altijd waren deze, louter uit mannen bestaande verenigingen sterk buurt- of wijkgebonden. Zij organiseerden interne wedstrijden, namen deel aan stedelijke en nationale concoursen en traden op bij optochten en andere manifestaties. In de hoogtijdagen waren er in Tilburg ruim zeventig verenigingen, die ook wilden uitblinken bij de naamkeuze. In volgorde van het oprichtingsjaar waren dat onder meer Fijne Mast (Korvel; 1832), Honos Alit Arcum (‘t Heike; 1844), Kapel Doelen (De Hasselt; 1862), Eendracht en Vlijt (De Heikant; 1863), L’Aventure ('t Goirke; 1872), Alliance d’Amitié (De Heikant; 1876), Nouvelle Alliance de Concorde (De Hasselt; 1877), L’Hospitalité (Groeseind; 1880), Strijdlust in Vrede (Korvel; 1883), Transvaliana (Heuvel; 1900) en Rosa Alba (Sint Anna; 1901). Vanaf halverwege de twintigste eeuw verloor de hand- en kruisboogsport haar populariteit en anno 2008 bestaan alleen nog de verenigingen Gaudium Inter Nos (De Veldhoven; 1882) en De Vriendschap.