Frans Donders (wetenschapper)

Franciscus Cornelis Donders
Persoonlijke gegevens
Geboortedatum	27 mei 1818
Geboorteplaats	Tilburg
Sterfdatum	24 maart 1889
Sterfplaats	Utrecht
Wetenschappelijk werk
Vakgebied	Oogheelkunde
Publicaties	On the anomalies of accommodation and refraction of the eye (1864)
Overig
Religie	RK

Leven en werk

Franciscus Cornelis Donders studeerde geneeskunde te Utrecht en promoveerde in 1840 op het proefschrift over twee gevallen van acute meningitis. Na een verblijf in Den Haag werd hij op 24-jarige leeftijd hoogleraar in de anatomie, de histologie en de fysiologie aan de Militair-Geneeskundige School te Utrecht. In 1845 begon hij zijn beroemd geworden onderzoek naar de draaiingen en de inwendige verschijnselen van het oog. Van 1851 tot zijn dood was Donders lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, waarvan achttien jaar als voorzitter. In 1858 richtte hij het eerste Nederlandse Ooglijdersgasthuis te Utrecht op en werd er de eerste directeur en ‘dirigerend-geneesheer’. In 1883 legde hij deze functie neer. In 1888 riep hij de Dondersstichting in het leven. Uit dit fonds konden kandidaten voor de leerstoel fysiologie en oftalmologie worden opgeleid. In 1888 legde Donders wegens het bereiken van de 70-jarige leeftijd zijn ambt als hoogleraar neer. Bij deze gelegenheid werd in zijn geboortehuis op Nieuwlandstraat 44 een gedenksteen aangebracht, waarvan de tekst ontworpen werd door Dr. Nicolaas Beets.

Publicaties

Donders heeft veel wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan. Bij zijn aanvaarding van het hoogleraarsambt te Utrecht in 1848, sprak hij de belangwekkende rede De harmonie van het dierlijk leven, de openbaring van wetten uit, waarmee hij ruim tien jaar op Darwins On the Origin of Species vooruitliep. Zijn bekendste werk is On the anomalies of accommodation and refraction of the eye uit 1864, dat ook in het Duits en Italiaans verscheen. Van 1862 tot 1888 heeft Donders als oogheelkundige en zintuigfysioloog een belangrijke plaats ingenomen in de Nederlandse medische wetenschap.

Op het Janskerkhof te Utrecht staat een levensgroot standbeeld van Donders. Er is daar ook een F.C. Dondersstraat, evenals in Bussum en Amsterdam. Hilversum en Tilburg hebben een Professor Dondersstraat.