Dierbaar Udenhout: Rustpunt in de Meierij

Dierbaar Udenhout, hét rustpunt in de Meierij na een wandeling of fietstocht Jan Denissen

Veel natuur in de omgeving

In de luwte van de Brabantse steden en weg van de drukte van het toerisme in Oisterwijk, ligt midden in Brabant ons dierbaar Udenhout. Voor wandelaars is Udenhout een mooie startplaats. Er is heel veel natuur in de omgeving.

De duinen

Het belangrijkste natuurgebied is natuurlijk Nationaal Park de Loonse en Drunense duinen. Sinds 2002 is dit een nationaal park. Het heeft een omvang van ruim 3500 hectare en het grootste deel daarvan is stuifzand. De rest is voornamelijk begroeid met naaldhout afgewisseld met eik en berk. In de duinen zijn verschillende wandelroutes die beginnen bij Bosch en Duin of bij De Rustende Jager. Bij een wandeling bestaat de mogelijkheid dat je een herder met zijn kudde schapen tegenkomt.

Den Brand

Tussen de duinen en Udenhout ligt het natuurgebied den Brand. Dit heeft een afwisseling van natte weilanden en hakhoutbossen maar een gedeelte is ook moeras. In het voorjaar staan de bossen daar vol met bosanemonen en speenkruid. In het najaar zijn er vele soorten paddenstoelen te bewonderen. Dit gebied is ook het leefgebied van veel insecten waar weer vogels op afkomen zoals de nachtegaal. Ook komen er vele soorten vlinders en amfibieën voor. Tussen Den Brand en het centrum van Udenhout ligt wat verscholen achter een prachtige oprijlaan, kasteel De Strijdhoef. Deze buitenplaats is omgeven door een gracht en gebouwd in 1761. Dit kasteeltje is generaties lang bewoond geweest door de familie Le Mire. Deze familie had grote delen van de Loonse en Drunense duinen in eigendom en gebruikte dat als jachtgebied.

Leemputten

Aan de oostkant van Udenhout liggen de Leemputten. Dat is een natuurgebied ontstaan door de leem- en zandwinning. Hier stonden tot eind twintigste eeuw twee grote steenfabrieken. Aan de wijde omgeving daar is nog goed te zien dat dit gebied is gebruikt voor leem- en zandwinning. Akkers liggen lager dan de paden en er zijn vele grotere en kleinere plassen. Dit is het leefgebied van de boomkikker. Maar ook zijn er vele watervogels te bewonderen achter een vogelkijkscherm.

Wandelen

Het centrum van Udenhout is ook meer dan de moeite waard om eens te voet te verkennen. Udenhout heeft niet voor niets een beschermd dorpsgezicht. Een belangrijke reden daarvoor is dat de zogenaamde Boshoevenstructuur nog goed zichtbaar is. Bij de ontginning van deze streek kwamen er zogenaamde boshoeven, lange smalle stroken grond gescheiden door paden en stegen die loodrecht op de Groenstraat de bossen, akkers en moerassen ingaan. Zo vind je er bijvoorbeeld de Aschotsesteeg, de Brandsesteeg, de Gommelsestraat, de Giersbergsesteeg en de Kreinesteeg.

In de Groenstraat zijn vele mooie, rijke langgevelboerderijen te vinden. Let eens op de vele verschillende bovenlichten.

Het begin van de Schoorstraat heeft aan de ene kant enkele mooie burgerwoningen uit het begin van de vorige eeuw en daarna enkele mooie boerderijen en aan de andere kant ligt prominent Huize Sint-Vincentius. Het hoofdgebouw is een rijksmonument. Op Schoorstraat 2 is Theeschenkerij ‘t Rectoraat gevestigd. Zorginstelling ASVZ, waar Huize Sint-Vincentius onder valt, zorgt voor de bemanning van die theeschenkerij. In de zomermaanden kan genoten worden van de prachtige tuin achter dit pand. Er staat een unieke treurbeuk maar ook de andere bomen zijn de moeite waard. Op de bovenetage van Schoorstraat 2 is ’t Schoor, Heemcentrum voor Udenhout en Biezenmortel, gevestigd. Elke donderdag kan gratis de collectie van dit heemcentrum bekeken worden die onder andere de geschiedenis van Udenhout vertelt.

De Kreitenmolenstraat kent meerdere grote herenhuizen gebouwd door boeren die op hun oude dag op törp wilden gaan wonen. In de Slimstraat staat de Waterstaatskerk gebouwd in 1841. Op het kruispunt staat het oude raadhuis met neogotische kenmerken dat gebouwd is in 1849. Vele panden in Udenhout zijn voorzien van QR schildjes van Heemcentrum 't Schoor. Via een smartphone is dan informatie te vinden over het pand en de bewoners daarvan.

Fietsen

Voor fietsliefhebbers is Udenhout een ideaal dorp om een tocht te beginnen. Het bekendste is de route rondom de Drunense duinen met mooie aanlegplaatsen als de Roestelberg, de Drie Linden in Giersbergen en de Emmamolen in Nieuwkuijk. Er is een prachtige knooppuntenroute te rijden naar Heusden. De mooiste route gaat via Bosch en Duin naar Waalwijk. Dan ten oosten om Waalwijk heen en dan over een oude kronkelende dijk langs de Elshoutse Wielen en zo naar Heusden. Maar ook is er een mooie route naar Den Bosch, via Biezenmortel, langs de Guldenberg naar de IJzeren Man en dan over de Loonse baan in Vught naar het Bossche Broek. Van verre is de Sint-Jan dan al te zien. Op zondagochtenden in mei wordt deze route ook als pelgrimsroute gebruikt naar Onze Lieve Vrouw van Den Bosch. Een andere route naar Den Bosch is vanaf de Rustende Jager naar Giersbergen en dan langs het Drongelenskanaal over een brede fietspad tot in Den Bosch. Zo zijn er nog veel meer mooie tochten te beschrijven bijvoorbeeld via de Leemputten door de Kampina naar Oirschot of via het Trappistenklooster naar den Bockenrijder in Esbeek, of langs de Oisterwijkse bossen en vennen. Er zijn dus mogelijkheden genoeg. Maar Udenhout zelf heeft ook leuke mogelijkheden om te fietsen. Een rondje Udenhout is al snel 35 kilometer en voert langs de buurtschappen zoals het Boerenverdriet, de Houtsestraat, de Loonse Molenstraat, de Loonse Hoek, 't Hoog Schoor, de Knijperij, den Brand, de Zandkant, de Gijzel, Scheurenhoeve, het Hooghout, de Winkelsehoek, 't Winkel, Brabantshoek, de Mortel en den Berkhoek.

In die buurtschappen is nog aan de vele boerderijen te zien dat Udenhout een echt boerendorp is geweest. Tot midden jaren vijftig van de vorige eeuw, leefde het dorp nog op het ritme van het werk van de boeren. Oorspronkelijk waren het gemengde bedrijven. De landbouw stond in dienst van de veeteelt. Sinds midden vorige eeuw hebben de bedrijven zich meer en meer gespecialiseerd, meestal in melkveebedrijven of varkenshouderijen. Inmiddels is het aantal boerenbedrijven in Udenhout die nog in bedrijf zijn op een paar handen te tellen.