Brouwers, Jacobus Antonius Franciscus
| Jacques Brouwers | ||
| ||
| Volledige namen | Jacobus Antonius Franciscus | |
| Geboortedatum | 28-09-1923 | |
| Geboorteplaats | Den Haag | |
| Adres | Lange Wagenstraat 20 (A 399a) | |
| Woonplaats | Gilze | |
| Burgerlijke staat | ongehuwd | |
| Beroep | kantoorbediende | |
| Overlijdensdatum | 29-07-1944 | |
| Plaats van overlijden | Garnetot (Fr) | |
| Bijzonderheden | omgekomen als militair (Engelandvaarder) | |
Deze pagina is in bewerking.
Kun je het levensverhaal van dit oorlogsslachtoffer aanvullen? Of heb je een foto gevonden die we kunnen digitaliseren? Op de hoofdpagina van portaal Gilze en Rijen zie je hoe te reageren. Wij nemen graag contact met je op!
Brouwers, Jacobus Antonius Franciscus (geboren Den Haag 28-09-1923 - gestorven Garnetot (Fr) 29-07-1944), zoon van Franciscus Wilhelmus Brouwers (geboren Den Bosch 11-09-1873 - gestorven Den Haag 11-07-1954) en Adriana Maria Christina van Gils (geboren Breda 30-11-1894 - gestorven Den Haag 12-04-1980). Het gezin Brouwers telde acht kinderen (en één dochter uit het eerste huwelijk van de vader).
Inhoud
Achtergrond
Jacques Brouwers is op 28-09-1923 in Den Haag geboren. Hij was de zoon van Franciscus Wilhelmus Brouwers, handelsreiziger uit Den Bosch en van Adriana Maria Christina van Gils, zonder beroep uit Breda. De vader van Jacques was weduwnaar toen hij met zijn ruim twintig jaar jongere moeder trouwde en had een dochter uit zijn eerste huwelijk. Het echtpaar Brouwers woonde in Den Haag en kreeg naast Jacques nog zeven kinderen. Het gezin Brouwers vestigde zich met de jongste kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Gilze na te zijn geëvacueerd vanuit Den Haag. Ze woonden gedurende die tijd aan de Lange Wagenstraat 20. Na de oorlog is het gezin weer naar Den Haag vertrokken.
Gebeurtenis
Op 23 maart 1941 deed Jacques op 17 jarige leeftijd een eerste poging om als Engelandvaarder in Engeland te komen en zich daar aan te sluiten bij de Nederlandse strijdkrachten. Jacques was een doorzetter en ruim twee en een half jaar later, en na zes vluchtpogingen, arriveerde hij op 16 oktober 1943 in Engeland. Daar aangekomen werd hij binnen de Royal Airforce (RAF) ingedeeld bij het 320e squadron van de Koninklijke Marine. Op 29 juli 1944 keerde de toen 20-jarige korporaal-vliegtuigschutter niet terug van een vlucht in een Mitchell-bommenwerper naar Frankrijk. Hij werd aanvankelijk begraven op het Engels kerkhof in Banneville (Calvados) en in 1950 herbegraven op het militair ereveld Grebbeberg in Rhenen. Hij ligt daar in het graf 8 30. Jacques Brouwers ontving postuum het Kruis van Verdienste.
Engelandvaarders
De Duitse bezetter sloot na mei 1940 vrijwel direct alle uitvalswegen over land en water af en plaatste ze onder strenge controle. Engelandvaarders gebruikten drie ontsnappingswegen om toch het land uit te komen: met een bootje de Noordzee oversteken, aanmonsteren op een kustvaarder en drossen in het neutrale Zweden of via België, Frankrijk en eventueel Zwitserland naar het neutrale Spanje en Portugal zien te komen. Van daaruit kon je dan per boot of vliegtuig verder. Jacobus koos voor de zuidelijke route. Deze was lang en gevaarlijk en telde veel grenzen die clandestien overgestoken moesten worden. Je kon je toevlucht nemen tot zgn. escapelijnen, maar het was moeilijk met dergelijke organisaties in contact te komen. De meeste Engelandvaarders vertrokken ‘op de bonnefooi’. Engelandvaarders die de zuidelijke route kozen ( zo’n 58%) deden er gemiddeld 1 jaar en 3 maanden over om Engeland te bereiken.
In Engeland namen de Engelandvaarders, na een uitgebreid verhoor, dienst bij Britse en Nederlandse krijgsmacht- onderdelen, de koopvaardij of gingen zij werken voor de regering. Jacques kwam in dienst van de Koninklijke Marine en vloog als vliegtuigschutter voor de Royal Airforce (RAF). Het aantal Engelandvaarders dat in dienst van landmacht, luchtmacht of marine is gesneuveld bedraagt 115. [1]
Een reis met hindernissen
De eerste poging van Jacques om in Engeland te komen was van korte duur, hij was na 13 dagen al weer thuis. Jacques werd in België gearresteerd bij het Albertkanaal. Vanwege zijn jeugdige leeftijd werd hij direct naar huis teruggestuurd. Hij liet er geen gras over groeien en ondernam op 12 mei 1941 samen met een vriend al een tweede poging. Op 15 mei staken zij met de trein bij St. Jean de Luz de Frans-Spaanse grens over, maar werden daar opgepakt en teruggezet naar Frankrijk. Ze zaten drie weken gevangen in Bayonne waarna ze via het consulaat in Prijs weer naar Nederland werden getransporteerd. Op 30 juli had Jacques weer voldoende moed om met een andere vriend een nieuwe poging te wagen. Al op 2 augustus werden beide compagnons in Noord-Frankrijk gearresteerd. De vriend kreeg drie maanden gevangenisstraf en Jacques moest vanwege zijn leeftijd weer naar huis. Maar dat deed hij niet. Jacques zwierf rond in Noord-Frankrijk en hielp daar een Belg die kleding en voedsel verstrekte aan gevluchte Franse krijgsgevangenen. Uiteindelijk kwam hij op 17 november 1941 weer aan bij zijn ouders, die toen nog in Den Haag woonden. Die winter bracht hij thuis door maar in het voorjaar maakte hij nieuwe plannen. Op 22 maart 1942 vertrok Jacques met zijn eerste vriend voor de vierde keer, nu naar Zwitserland. Daar werd hem hulp toegezegd om weg te komen. Het duurde echter tot 24 november voordat hij Zwitserland kon verlaten. Samen met een andere Nederlander wist hij weer de Frans-Spaanse grens te bereiken, maar zij werden opnieuw opgepakt en in Bayonne uitgeleverd aan de Duitsers. Na drie weken gevangenschap werden ze op transport gesteld naar Duitsland om daar tewerkgesteld te worden. Jacques kon in Bordeaux echter ontsnappen en het lukte hem om illegaal met de trein verder naar huis te reizen.
In Nederland aangekomen bleek zijn familie geëvacueerd te zijn; zij woonden voortaan in Gilze. Op 19 oktober 1942 had de Duitse bezetter het bevel gegeven om grote delen van de kuststreek te ontruimen. Aanleiding was de aanleg van de Atlantikwall, de verdedigingslinie die de Duitsers moest beschermen tegen een geallieerde invasie. Bijna 300.000 mensen in de kuststreek tussen Den Helder en Hoek van Holland werden gedwongen geëvacueerd.[2] Zo ook de ouders en jongste kinderen van het gezin Brouwers dat vanuit Den Haag naar Gilze vertrok. Wellicht is dat via connecties of familie van de van oorsprong Brabantse ouders van Jacques gegaan.
Jacques gaf niet op en vertrok op 8 januari 1943 voor een vijfde poging vanuit Gilze naar Parijs. Hij zou daar een eerder opgedaan contactpersoon ontmoeten, maar zij konden elkaar niet vinden. Onverrichterzake probeerde Jacques terug naar Gilze te gaan, maar hij werd bij de grens gearresteerd. Via concentratiekamp Amersfoort kwam hij in het gevangenenkamp bij Haaren terecht. Daar werd Jacques zwaar ziek en omdat op zijn paspoort nog steeds de leeftijd van 17 jaar stond vermeld, werd hij weer naar huis gestuurd. Op 8 februari was de volhardende Jacques voldoende hersteld om opnieuw zijn geluk te beproeven. Via contacten van zijn oudere broer in Den Haag ging hij werkzaamheden verrichten voor een koeriersdienst. Zo bracht hij verschillende keren Nederlandse onderduikers naar Zwitserland. Tot het misging in Parijs toen er een huiszoeking werd gedaan in zijn hotel. Jacques moest op 30 maart vluchten en kwam in Perpignan terecht. Van daaruit kon hij met valse Duitse papieren de Pyreneeën overtrekken en Figueira in Spanje bereiken. Via Gerona kwam hij drie weken later in Madrid aan en op 3 juni bereikte hij uiteindelijk het Nederlandse consulaat in Lissabon. Daar werd Jacques in eerste instantie niet vertrouwd omdat hij op Duitse papieren reisde. Toen dat misverstand was opgelost kon hij op zoek naar een convooi naar Engeland. Na alle ontberingen kwam Jacques Brouwers op 16 oktober 1943 in Engeland aan.
In Engeland werd Jacques door de Nederlandse militaire instanties aan een streng verhoor onderworpen. Zo werd vastgesteld wat voor vlees men in de kuip had. Mogelijke spionnen moesten eruit worden gehaald. Door de Luitenant ter Zee die het verhoor had afgenomen werd het volgende over Jacques Brouwers opgetekend: "Een handig en flink, doch zich zeer voelend jongmensch. Is politiek betrouwbaar". Hij werd geschikt bevonden om te dienen bij de Koninklijke Marine en kreeg een opleiding tot vliegtuigschutter. Helaas is Jacques Brouwers op 29 juli 1944 niet teruggekeerd van een vlucht naar Frankrijk.
Externe links
Bronnen
- Nationaal Archief (Engelandvaarders)
- Heemkring Molenheide (beeldarchief, collectie Heinz Aarts)
- Regionaal Archief Tilburg (bevolkingsregister)
- Museum Engelandvaarders.nl
- Geschiedenis van Zuid Holland.nl