Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.

Beurden, Johannes Cornelis van

Johannes Cornelis van Beurden
Collectie Regionaal Archief Tilburg
Volledige namen Johannes Cornelis van Beurden
Geboortedatum 19-01-1924
Geboorteplaats Tilburg
Adres Vincentiusstraat 40
Woonplaats Tilburg
Burgerlijke staat Ongehuwd
Beroep Politiebeambte
Overlijdensdatum 19-12-1944
Plaats van overlijden Hamburg-Hammerbrook (DE)
Bijzonderheden Hij werd op transport gesteld naar Amersfoort en van daaruit naar Duitsland voor arbeidsinzet, omdat hij als Onderwachtmeester der Staatspolitie weigerde in dienst te treden bij de Duitse politie of over te gaan naar de Landstorm.

Geef de oorlog een gezicht!

Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?

Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.

Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.


Beurden, Johannes Cornelis van (geb. Tilburg 19-01-1924, gest. Hamburg-Hammerbrook (DE) 19-12-1944), politiebeambte. Zoon van Johannes van Beurden (1893-1980) en Antonetta Catharina Kouwelaar (1888-1978). Hij overlijdt op 19-01-1924 in het Duitse Hamburg-Hammerbrook. Van beurden was ongetrouwd en had geen kinderen.

Achtergrond

Johannes Cornelis van Beurden is op 19 januari 1924 geboren als oudste kind in een Rooms Katholiek gezien met vier kinderen, allen jongens en allen geboren in Tilburg. Zijn vader is Johannes van Beurden, chauffeur en geboren in Helvoirt. Zijn moeder is Antonetta Catharina Kouwelaar, geboren in Teteringen waar in 1923 ook het huwelijk tussen haar en Johannes van Beurden is voltrokken. Opa van Beurden is landbouwer, opa Kouwelaar grossiersknecht[1].

De broers van Johannes Cornelis zijn Adrianus Johannes Maria (1926), Antonius Johannes Cornelius (1928-2007) en Cornelis Arnoldus Maria (1930). Het gezin woont in Tilburg eerst op Merodeplein 3, daarna op van Malsenhof 3 en -vanaf 1927- op Vincentiusstraat 40, waar vader en moeder na de tweede wereldoorlog nog wonen. Vanuit dit laatste adres vertrekt Johannes Cornelis naar het Politie Opleidings Bataljon in Schalkhaar voor zijn opleiding tot politiebeambte. Hij is 1 meter 82, heeft een slank postuur en donkerblond haar[2].

Politie Compagnie Eindhoven te Tilburg

Nadat hij voor zijn politieopleiding in Schalkhaar is geslaagd, krijgt Johannes Cornelis op 15 april 1943 een vaste aanstelling als Onderwachtmeester der Staatspolitie. Deventer wordt zijn standplaats. Vanuit Deventer wordt hij begin 1944 overgeplaatst naar de Politie Compagnie Eindhoven. Deze compagnie zit niet in Eindhoven maar in Tilburg, in de Willem II kazerne aan de Ringbaan Zuid. In die kazerne verblijft ook de Ordnungspolizei. De compagnie besteedt zijn tijd vooral aan wachtlopen bij de kazerne met nu en dan taken elders in Tilburg of daarbuiten[3].

In juli 1944 worden dertig manschappen van de Politie Compagnie Eindhoven gedetacheerd bij de gemeentepolitie in Nijmegen. Er zijn in die stad Duitse militairen doodgeschoten waardoor een spertijd is ingesteld en fietsen worden gevorderd. De gedetacheerde manschappen van de Politie Compagnie Eindhoven helpen de gemeentepolitie bij de handhaving van deze maatregelen. Ook Johannes Cornelis wordt naar Nijmegen gedetacheerd. Eind augustus 1944 zit de klus in Nijmegen erop en krijgen de agenten verlof[4].

Intussen heeft de Politie Compagnie Eindhoven binnen de staatspolitie een slechte naam gekregen. Manschappen verzuimen hun plicht, duiken onder en stelen revolvers, munitie en wapenstokken. Wapens komen vervolgens terecht bij het verzet. De hogere politieautoriteiten besluiten streng op te treden. Op 15 augustus 1944 moeten de manschappen van de compagnie aantreden op het sportterrein van de Willem II kazerne. Daar krijgen ongeveer tachtig van hen te horen dat zij als straf de volgende dag naar Amsterdam vertrekken om te worden opgenomen in het Politiebataljon Amsterdam. Op 16 augustus vertrekken zij naar Amsterdam, waarmee de Politie Compagnie Eindhoven is opgeheven. De leden van de compagnie die in Nijmegen zijn gedetacheerd, vertrekken op 4 september 1944 naar Amsterdam voor indeling bij het plaatselijke Politiebataljon, dat in de Tulpkazerne is gehuisvest[5].

In Amsterdam stelen gekazerneerde politiebeambten wapens en gaan meermaals manschappen vanuit de kazerne in onderduik, onder wie leden van de voormalige Politie Compagnie Eindhoven. Op 11 september 1944 reageert de Grüne Polizei. Gewapend met handgranaten, mitrailleurs en karabijnen omsingelt en bezet zij de Tulpkazerne. Het overgebleven politiepersoneel in de kazerne moet aantreden op de binnenplaats, wordt door de Grüne Polizei ontwapend en wordt anti-Duits en onbetrouwbaar genoemd. Een aantal dagen later wordt dit personeel overgeplaatst naar de Oranje Nassau Kazerne in Amsterdam. Daar moeten zij kiezen: in dienst treden bij de Duitse politie, overgaan naar de Landstorm of arbeidsinzet in Duitsland. 38 politieambtenaren, onder wie Johannes Cornelis, weigeren bij de Duitse politie of de Landstorm te gaan. Daarmee kiezen zij voor arbeidsinzet. Via het Koloniaal Instituut, waar de Grüne Polizei is gestationeerd, worden zij weggevoerd naar Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort. Johannes Cornelis krijgt bij aankomst in Amersfoort op 16 september 1944 Häftling Nummer 7656[6].

Schets van Kamp Amersfoort
Schets Kamp Amersfoort.jpg
Bron: Netwerk Oorlogsbronnen, Canonvannederland.nl

Arbeidsinzet in Duitsland

Vanuit Amersfoort gaat Johannes Cornelis van Beurden op 11 oktober 1944 voor arbeidsinzet op transport naar KZ Neuengamme, waar hij op 14 oktober aankomt. In Neuengamme krijgt hij Häftling Nummer 56161. KZ Neuengamme, in de buurt van Hamburg, is een van de grootste kampen in Duitsland en heeft in totaal zo’n 85 grotere en kleinere satellietkampen gehad. Aanvankelijk werken de gevangenen in een oude steenfabriek. Later komt daar werk bij in een nieuwe steenfabriek en in de oorlogsindustrie waarvoor op het kampterrein fabrieken zijn gebouwd. De barakken in het kamp zitten overvol, het sanitair en de medische voorzieningen zijn onvoldoende, de voeding is karig en slecht[7].

Na zijn verblijf in KZ Neuengamme komt Johannes Cornelis uiteindelijk terecht in Aussenlager Hamburg-Hammerbrook, een satellietkamp van KZ Neuengamme dat ook bekend is als Arbeitslager Spaldingstrasse. Dit satellietkamp is opgericht in november 1944, in het gebouw van een voormalig tabaksmagazijn van zeven verdiepingen. Ongeveer 2000 gevangenen hebben in het gebouw gezeten. De gevangenen moeten in opdracht van de gemeente Hamburg in commando’s puin ruimen op locaties die door de geallieerden zijn gebombardeerd of spoorlijnen herstellen. Een aantal commando’s moet lichamen bergen en bommen ontmantelen. Het werk is zwaar en gevaarlijk en minstens 800 gevangenen zijn gestorven. Hun lichamen zijn begraven op de begraafplaats Ohlsdorf of teruggebracht naar KZ Neuengamme[8].

In april 1945 wordt het satellietkamp geëvacueerd maar dat heeft Johannes Cornelis niet meegemaakt. Op 19 december 1944 om 8 uur is hij in Aussenlager Hamburg-Hammerbrook gestorven. “Körperschwäche” is als doodsoorzaak genoteerd. Na zijn dood is in Duitsland een aantal van zijn bezittingen teruggevonden: 1 Nederlandse tabaksbonkaart met de naam Johny van Beurden, 3e Walstr. Nijmegen 78; 1 zakhorloge wit met witte ketting; 1 witte ring met doodskop; 1 vulpen; 1 vulpotlood. Johannes Cornelis wordt begraven op Friedhof Ohlsdorf in Hamburg, waar zijn stoffelijke resten zijn geëxhumeerd en in 1951 zijn overgebracht naar Ereveld Loenen. In het bijzijn van zeven nabestaanden is hij daar op 1 november 1951 herbegraven[9].

Gebeurtenis

Weigering samenwerking Duitse politie

Bronnen

Dit is een selectie van bronnen, in de noten staan alle gebruikte bronnen.

Literatuur

Dit is een selectie van de gebruikte literatuur, in de noten staat alle literatuur.

  • J.J. Kelder, De Schalkhaarders. Nederlandse politiemannen naar nationaal-socialistische snit (Utrecht/Antwerpen, Veen, 1990).
  • D.M. de Jaeger, De houding van de Nederlandse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog in de grote steden van Noord-Brabant. Proefschrift Tilburg University (Tilburg, 1999).
  • Judith Schuyf (red.), Nederlanders in Neuengamme, Zaltbommel, Aprilis 2007.

Externe link

Noten

  1. ↑ RAT Bevolkingsregister Tilburg 1921-1939; BHIC Burgerlijke Stand Teteringen Huwelijlken 1923; RAT Bidprentjes.
  2. ↑ RAT Bevolkingsregister Tilburg 1921-1939; BHIC Burgerlijke Stand Teteringen Huwelijlken 1923; RAT Bidprentjes; Adresboek Tilburg 1948; Stadsarchief Amsterdam 5225 Inventaris Archief Gemeentepolitie, Stukken Politiebataljon Amsterdam, 2997; Oorlogsgravenstichting J.C. van Beurden, Vragenlijst z.d. https://oorlogsgravenstichting.nl/personen/11516/johannes-cornelis-van-beurden
  3. ↑ RAT Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945; Stichting Vriendenkring Neuengamme, Neuengamme Bulletin, Maart 2018; Stadsarchief Amsterdam 5225 Inventaris Archief Gemeentepolitie, Stukken Politiebataljon Amsterdam, 2997.
  4. ↑ Stadsarchief Amsterdam 5225 Inventaris Archief Gemeentepolitie, Stukken Politiebataljon Amsterdam, 2997; Stichting Vriendenkring Neuengamme, Neuengamme Bulletin, Maart 2018.
  5. ↑ Stadsarchief Amsterdam 5225 Inventaris Archief Gemeentepolitie, Stukken Politiebataljon Amsterdam, 2997 en 2998; D.M. de Jaeger, De houding van de Nederlandse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog in de grote steden van Noord-Brabant. Proefschrift Tilburg University (Tilburg, 1999); F. van Riet, ‘Nederlandse politiemensen in Neuengamme’ in: Judith Schuyf (red.), Nederlanders in Neuengamme, Zaltbommel, Aprilis 2007, p. 92-98.
  6. ↑ D.M. de Jaeger, De houding van de Nederlandse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog in de grote steden van Noord-Brabant. Proefschrift Tilburg University (Tilburg, 1999); Stadsarchief Amsterdam 5225 Inventaris Archief Gemeentepolitie, Stukken Politiebataljon Amsterdam, 2998; Arolsen Archives 1.1.1 Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort, 01010102.004.007, DocID 6300
  7. ↑ Digitaal Monument Neuengamme, J.C. van Beurden, https://monument.vriendenkringneuengamme.nl/person/400338/johannes-cornelis-van-beurden; Arolsen Archives Neuengamme 1.1.30.7 Hamburg Index; https://www.kz-gedenkstaette-neuengamme.de/en/history/satellite-camps/; https://www.vriendenkringneuengamme.nl/neuengamme/; https://www.vriendenkringneuengamme.nl/neuengamme/; Brochure "Overlevensstrijd (sic), gevangenen onder de SS heerschappij. Het concentratiekamp Neuengamme 1938-1945" bij de permanente tentoonstelling van de concentratiekamp gedenkplaats Neuengamme; Deel 16, "Concentratiekamp Neuengamme 1938-1945", van "Hamburg Portret" van het Museum van de Hamburgse geschiedenis”.
  8. ↑ Arolsen Archives 1.1.30.2 Neuengamme Concentration Camp, 01013002 003.136, DocID 3429396; https://www.kz-gedenkstaette-neuengamme.de/en/history/satellite-camps/satellite-camps/hamburg-hammerbrook-spaldingstrasse/
  9. ↑ Arolsen Archives 1.1.30.2 Neuengamme Concentration Camp, 01013002 003.136, DocID 3429396; Arolsen Archives Neuengamme: 1.1.30, 8132200 List of personal property of KL Neuengamme – Prisoners, Case 4, Bundle Number 10; Oorlogsgravenstichting J.C. van Beurden, Kaartje z.d., D. 411 D https://oorlogsgravenstichting.nl/personen/11516/johannes-cornelis-van-beurden; https://www.kz-gedenkstaette-neuengamme.de/en/history/satellite-camps/satellite-camps/hamburg-hammerbrook-spaldingstrasse/; Oorlogsgravenstichting J.C. van Beurden, Dienst Identificatie en Berging Formulier van overdracht Nr.: 491, Loenen, 1 Nov 1951 https://oorlogsgravenstichting.nl/personen/11516/johannes-cornelis-van-beurden; Digitaal Monument Neuengamme, J.C. van Beurden https://monument.vriendenkringneuengamme.nl/person/400338/johannes-cornelis-van-beurden; Judith Schuyf (red.), Nederlanders in Neuengamme, Zaltbommel, Aprilis 2007.
Overgenomen van "https://wikimiddenbrabant.nl/index.php?title=Beurden,_Johannes_Cornelis_van&oldid=164441"
  • Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 okt 2023 om 19:35.