ANWB-wegwijzer in Raamsdonksveer
Wegwijzers, moeten we dat nou wel doen? De ANWB-top is verdeeld: het plaatsen van dit soort borden zou de verkoop van de ANWB-routekaarten verminderen. Er is nog een ander bezwaar: de toeristen moesten vooral goed leren kaartlezen en met de komst van wegwijzers maakt dat de toeristen lui!
In 1848 - vóór het tijdperk van de ANWB-wegwijzers - werd door B&W van de gemeente Raamsdonk de doorgaande weg ’s Hertogenbosch- Geertruidenberg al dermate belangrijk gevonden, dat er een tolverpachting werd ingesteld. Na een oproep in het clubblad van de ANWB ‘De Kampioen’ van 1892 reageerden de leden positief op het voorstel om wegwijzers te plaatsen en dit gaf de doorslag. De eerste landelijke ANWB-wegwijzer kwam twee jaar later en werd geplaatst aan de rijksweg van Rotterdam naar Utrecht. In eerste instantie waren de wegwijzers niets meer dan houten palen met pijlborden. Deze palen werden geroofd en gebruikt als brandhout! De ANWB besloot daarom in 1896 om de houten palen te vervangen door ijzeren exemplaren. Steeds meer gemeenten omarmden de wegwijzers. In 1904 werd het duizendste exemplaar geplaatst. In Raamsdonksveer werd de eerste ANWB-wegwijzer al in 1900 geplaatst.
De Kruispad
In het centrum van Raamsdonksveer ligt het kruispunt van de Keizersdijk en de Prins Hendrikstraat; in de volksmond ook wel “de Kroispad" genoemd. De wegen van ‘s-Hertogenbosch naar Lage Zwaluwe en van Breda naar Utrecht kwamen op dit kruispunt bijeen. Ook de inwoners van Raamsdonksveer gebruikten deze weg om naar hun bestemming binnen en buiten het dorp te komen. De boeren uit het dorp brachten hun koeien via dit punt naar hun weilanden. Verder was op dit belangrijk kruispunt de Marechausseekazerne en de halte voor de stoomtram gevestigd. Beide moesten uiteraard goed bereikbaar zijn en hadden veel ruimte nodig. Door al deze drukte kwamen er regelmatig ongelukken voor. Door de jaren heen nam de verkeersdrukte op de wegen en het kruispunt maar steeds verder toe.
Varianten van de Veerse wegwijzer
We weten dat er door de jaren heen drie verschillende ANWB-wegwijzers in de nabijheid van het kruispunt zijn geplaatst. De eerste was een houten paal met simpele borden. Deze paal stond aan de noordzijde van de Keizersdijk, ter hoogte nrs. 2 en 4. Het houten exemplaar werd vrij snel vervangen door een stalen wegwijzer met als bekroning een wiel met vleugels, dat weer later in 1951 vervangen werd door een veel goedkoper ANWB-vignet. Omdat de wegwijzers door het steeds drukkere verkeer wel snel en duidelijk leesbaar moesten zijn en blijven, kreeg de paal verspringende bladen en grotere letters zodat de borden van kruisende richtingen elkaar niet meer overlapten.
Tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw waren de wegwijzers voorzien van zwarte letters op een witte achtergrond; vooral ’s avonds een onleesbare combinatie. Daarom werden de volgende borden uitgevoerd in een kleurcombinatie zoals we die nu nog steeds kennen: blauw met witte letters. De zichtbaarheid van die letters is gebaseerd op een vondst van een nachtwaker in Minnesota, die ontdekte dat schuurpapier reflecteerde wanneer hij er met zijn zaklantaarn op scheen! In 1956 voorziet de ANWB 1400 richtingsborden van reflecterende opschriften op een achtergrond van blauw mat emaille.
Het aantal wegwijzers stijgt explosief en ze worden steeds vernuftiger. Er komen verlichte borden, portaalborden, speciale wegwijzers voor autosnelwegen, borden om afritten te markeren en matrixborden om automobilisten van actuele informatie te voorzien. Ook worden er wegwijzers op palen voor fietsers en wandelaars geïntroduceerd. Kortom de ANWB-wegbewijzering is niet meer weg te denken in het Nederlands verkeersbeeld. Wanneer de ANWB-wegwijzer op het kruispunt in het centrum van Raamsdonksveer verdwijnt is niet helemaal duidelijk. Op foto’s uit de jaren ‘60 van de vorige eeuw zien we dat de wegwijzer er nog staat en inmiddels is voorzien van verlichting (een lampenkap net onder de bekroning van de wegwijzer).
ANWB-wegwijzer terug in het straatbeeld
In het ruilverkavelingplan van 1960 werd, gezien de drukte en de verkeersveiligheid, besloten tot een betere ontsluiting van de rijkswegen door Raamsdonksveer. De Maasroute (A59) en het traject Oosterhout- Keizersveer(A27) werden buiten de dorpskerngrenzen gerealiseerd. Op 7 maart 1967 werden beide snelwegen op elkaar aangesloten op Knooppunt Hooipolder aan de zuidoostzijde van Raamsdonksveer. Daarmee verdween langzaam maar zeker het doorgaande verkeer uit Raamsdonksveer en was de ANWB-wegwijzer op “de Kroispad” overbodig.
Of toch niet helemaal? Nog steeds zijn Keizersdijk, Prins Hendrikstraat en Prins Bernhardstraat / Wilhelminalaan logische routes voor bewoners uit het dorp. Ook voor fietsers en wandelaars zijn de wegen ideaal om snel van noord naar zuid of oost naar west te gaan. Een ANWB-wegwijzer op het kruispunt van deze wegen kan de fietser en wandelaar helpen om hun route te bepalen.
Reden voor Stichting Veers Erfgoed om in 2019, met toestemming en ondersteuning van de ANWB, de oude ANWB-wegwijzer te reconstrueren en op zijn plek te zetten van vele voorgangers.
De wegwijzer is door vrijwilligers van Stichting Veers Erfgoed en het bedrijf Siemerink B.V. gereconstrueerd.
| Heeft u meer informatie over deze personen? opdekaart@veerserfgoed.nl |