12. Vrouwenemancipatie
In Nederland voelden in de zeventiger jaren van de vorige eeuw veel vrouwen onvrede. Er was juridisch, maar ook maatschappelijk, verschil tussen mannen en vrouwen. Er kwam toen een bewustwordingsproces op gang dat leidde tot de Tweede feministische golf. Praatgroepen, vormingscursussen zoals de VOS, Moedermavo’s, overal ontstonden nieuwe initiatieven. Ook in Noord-Brabant en ook in Gilze en Rijen. 1975 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de vrouw. Er verschenen heel wat boeken, fictie en non-fictie, over emancipatie en feminisme, met vaak pakkende titels als Meid, wat ben ik bewust geworden.
Het VJV in Rijen, actief vanaf de zeventiger jaren, nam in 1979 samen met andere maatschappelijke en kerkelijke organisaties het initiatief tot oprichting van Stichting De Open Boerderij. In een oude school in Rijen begon toen het Open Huis, een vormingsorganisatie die vooral voor vrouwen erg stimulerend werkte. VOS-cursussen, Open school, alfabetiseringscursussen en later de Volwasseneneducatie hebben veel vrouwen ondersteund en gevormd. Maar er was ook een praatgroep voor vrouwen in de overgang, de VIDO-groep. En een Alleenstaandengroep, een groep Vrouwen in de bijstand en Zelfverdediging voor vrouwen. Dit Open Huis heeft tot 1988 bestaan.
Daarna ging de educatieve poot over in de basiseducatie. De volwasseneneducatie verzorgde vanaf dat moment ook cursussen in Gilze.
Vrouwencafé
Een combinatie van educatie en recreatie was te vinden in het in 1979 opgerichte Vrouwencafé. In café ’t Pulleke in de Hoofdstraat in Rijen, konden één keer per maand de mannen op een avond niet terecht. Dan was het café vrouwencafé. In de volksmond lokte het vrouwencafé de uitspraak uit: zonder lulleke naar ’t Pulleke. Er werden lezingen georganiseerd en ontmoetingsavonden. De werkgroep van het vrouwencafé wilde de Rijense vrouwen meer bewust maken van de maatschappij. Er waren bijvoorbeeld thema-avonden over gemeentepolitiek, vrouw en arbeid, kernenergie, het gezin en vrouw en reclame. Het vrouwencafé heeft enkele jaren bestaan.
Emancipatienota
In 1985 kwam in Gilze en Rijen de nota ‘Emancipatie van de vrouw’ uit. Arda van Puijenbroek, eerste gekozen vrouw in de gemeenteraad, schreef deze nota, omdat zij het ontbreken van een beleid op het gebied van vrouwenemancipatie als een tekort had ervaren. De nota leidde tot het instellen van het Vrouwenberaad. Daarnaast was er lang een Vrouwen Advies Commissie (VAC). Deze vrouwen gaven gevraagd en ongevraagd advies bij bouwprojecten.
Bep van der Steen
Bep van der Steen, geboren en getogen Rijense, kreeg in 2002 op het Provinciehuis in ’s-Hertogenbosch de Emancipatieprijs Noord-Brabant uitgereikt. Nadat ze (in de Tweede Wereldoorlog) een mulodiploma haalde, werkte ze dertien jaar als administratief medewerkster. En daarnaast ging ze ’s avonds naar de Mater Amabilisschool. Dat inspireerde haar tot het volgen van een deeltijdopleiding maatschappelijk werk. Vervolgens was ze werkzaam als bedrijfsmaatschappelijk werkster in Oss, werkte ze bij het Algemeen Maatschappelijk Werk in Breda en was docente Sociale Dienstverlening en Maatschappelijk Werk bij de Katholieke Leergangen (nu Fontys). Zeventien jaar lang hebben daar vrouwen les van haar gehad. Ze ging altijd op en neer vanuit Rijen. Nadat ze met pensioen ging, zat ze in allerlei stuurgroepen en commissies en deed veel vrijwilligerswerk. Ze overleed in 2011 op 79-jarige leeftijd.
Tekst: Nel de Wit