'Het Vergulde Cruys' Geertruidenberg
Markt 3 bestond oorspronkelijk uit twee woonhuizen. Een eerste vermelding van bewoning stamt uit 1543, toen Aert Wouters eigenaar was van De Vergulde Croon (rechter deel) en Jan Gruters (Gruijters) van Het Vergulde Cruijs (linker deel). In 1671 kwamen beide huizen in het bezit van Bastiaen Schalcken van de Dussen. Hij was kuiper, later brouwer en brandewijnbrander. Het linker gedeelte gebruikte hij waarschijnlijk als stokerij en het rechter gedeelte als woonhuis. Overigens werden de huizen toen kortweg De Kroon en Het Kruijs genoemd. Tot 1762 bleven de panden brouwerij en woonhuis. In dat jaar kocht Simon van der Waal beide delen en verbouwde deze tot één geheel. Hij startte er een Frans- en Nederduitse school, inclusief internaat. Onder leiding van veertien opeenvolgende kostschoolhouders werden hier tot 1899 jonge Heeren uit de aanzienlijkste Huizen van ons Vaderland onderwezen. Daarna vond het postkantoor er tijdelijk onderdak en gaven de schoollokalen onderkomen aan de Geertruidenbergsche Teekenschool. In 1949 kocht meelhandelaar en molenbouwer Andries van Riel het pand van de Stedelijke Godshuizen, die na de sluiting van de school het gebouw hadden overgenomen. Van Riel woonde toen al als huurder in het pand. In het raam boven de voordeur is het beroep van Van Riel terug te zien, namelijk een glas in lood afbeelding van de Bergse molen. Dit raam kreeg hij als geschenk van zijn kinderen, nadat in de Tweede Wereldoorlog alle ruiten in het pand vervangen moesten worden wegens oorlogsschade. In 1828 kreeg Markt 3 na een grondige verbouwing het huidige uiterlijk.
Bron: Arjan van Loon, Panden en Standen in Geertruidenberg. Markt 3 (Geertruidenberg, 2012). ISBN 978-90-814223-0-7